usame bin ladin'in ölümüne gelen tepkiler ne demek?

2 Mayıs 2011 gecesi Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama, Usame bin Ladin'in, Pakistan'ın Abbottabad şehrinde yer alan kompleksine düzenlenen bir harekât sonucunda öldürüldüğünü yaptığı ulusa sesleniş konuşmasıyla açıklamasının ardından Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve NATO gibi uluslararası kuruluşlar ile dünyanın çeşitli ülkelerinden bu olaya gelen tepkiler.

Ülkelere göre

Amerika Birleşik Devletleri

Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush "Bu önemli başarı Amerika için, dünyada barış isteyenler için ve 11 Eylül 2001'de sevdiklerini kaybedenler için zafer demek." şeklinde konuştu.¹ Bush'tan önceki Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton gelişmeyi "Bu, sadece 11 Eylül'de ya da el-Kaide'nin diğer saldırılarında hayatını kaybedenlerin aileleri için değil, çocuklarımız için tüm dünyada barış, özgürlük ve işbirliğine dayalı ortak bir gelecek kurmak isteyen insanlar için de son derece önemli bir an." olarak tanımladı.² Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Hillary Clinton "[Terörizme karşı] mücadelemiz devam edecek ve asla tereddüt etmeyeceğiz. Bu günün geleceğinden dahi şüphe duyanlar olduğunu biliyorum. Ancak kim olduğumuzu hatırlatmamıza izin verin, burası Amerika. Zorluğu kabulleniriz, azimle mücadelemizi sürdürürüz ve işi hallederiz." dedi.³ 60 Minutes adlı programdaki röportajı sırasında Savunma Bakanı Robert Gates "Bu adamlar için çok çalıştım [kariyeri sırasında altında çalıştığı sekiz başkomutanı kastederek]. Bana göre bu, bir başkan tarafından verilen en cesur çağrılardan, görevlerden biri." ifadelerini kullandı.⁴

New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg bin Ladin'in ölümüyle birlikte "11 Eylül saldırılarında sevdiklerini kaybedenlerin rahatladığını" söyledi.⁵ Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı ve Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice haberi "oldukça heyecanlandırıcı" olarak tanımladı ve "askerî birliklerinin başardığı şeyin hâlâ etkisinde olduğunu" belirtti.⁶ 2012 başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olan eski Massachusetts Valisi Mitt Romney, eski Minnesota Valisi Tim Pawlenty ve Senatör John McCain de olayla ilgili hoşnutluklarını dile getirdiler.⁷ Bazı senatörler ise Pakistanlı yetkililerin bin Ladin'in varlığından haberdar olup olmadığını ve kendisini koruyup korumadığını sorgulayan açıklamalar yaptı.⁸ 12 Mayıs 2011'de Northwestern Üniversitesi'ndeki bir sempozyumda konuşan eski Yüce Mahkeme Hâkimi John Paul Stevens, "Olay yalnızca adaleti sağlamak ve 11 Eylül'ün intikamını almak değil, her gün Birleşik Devletler'e saldırmayı deneyen bir düşmanı ortadan kaldırmaktı... Amerikan kuvvetlerinin yaptığı şeye dair en ufak bir şüphem dahi yok." ifadelerini kullandı.⁹

Resmî açıklama yapılmadan önce Washington, DC'deki Beyaz Saray ile New York'taki Times Square ve 11 Eylül saldırılarının hedeflerinde biri olan Dünya Ticaret Merkezi sahasında toplanan yüzlerce kişi bin Ladin'in ölümünü kutlamaya başladı.¹⁰¹¹ Michigan eyaletinin Dearborn şehrindeki belediye binası önünde kutlama amacıyla toplanan kalabalığın çoğunu Orta Doğu kökenli Amerikalılar oluşturmaktaydı.¹² Başkan Barack Obama'nın ulusa sesleniş konuşmasının başlaması ile sona ermesi arasında, Twitter'da saniyede yaklaşık 4.000 tweet atıldı.¹³¹⁴ Haberin, Philadelphia'da Philadelphia Phillies ile New York Mets arasında oynanan Major League Baseball maçı esnasında yayınlanmasının ardından stadyumda "U-S-A!" tezahüratları yükselmeye başladı.¹⁵¹⁶ Florida'nın Tampa şehrinde gerçekleşen profesyonel güreş maçının sonunda WWE Championship'i kazanan güreşçi John Cena, seyirciye bin Ladin'in öldürüldüğünü duyurmasının ardından yükselen tezahüratlar ve çalınan "The Stars and Stripes Forever" marşı eşliğinde salonu terk etti.¹⁷ Ohio Eyalet Üniversitesi'ndeki öğrenciler haberi, Ayna Gölü'ne atlayarak kutladı. Indiana'daki Notre Dame Üniversitesi'nin kampüsünde toplanan öğrenciler havai fişek patlatarak, tezahüratta bulunarak ve Amerikan bayrağı sallayarak kutlamalar yaptı.¹⁸ Güney Kaliforniya Üniversitesi öğrencileri havai fişek patlattı ve ulusal marşı söyledi.¹⁹ Ülkedeki üniversitelerin birçoğunda, haberin ulaşmasına binaen çeşitli kutlamalar gerçekleştirildi.²⁰

Ülkedeki üç ana televizyon ağı (ABC, CBS ve NBC) standart yayın akışlarını keserek haberi son dakika olarak verdi.²¹ Obama'nın ulusa sesleniş konuşmasını dokuz farklı televizyon ağı canlı olarak verirken yaklaşık 56,6 milyon Amerikalı bu konuşmayı izledi.²²

Pakistan

Bin Ladin'in ölümü sonrasında Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari, Başbakan Yusuf Rıza Gilani ve güvenlik şeflerini İslamabad'da acil olarak toplantıya çağırdı.²³ Gilani "Topraklarımızın, diğer ülkelere karşı girişilen terörizm faaliyetleri için kullanılmasına izin vermeyeceğiz. Bu sebeple, büyük bir zafer elde edildiğini düşünüyorum. Bu bir başarı ve bu harekâtta elde edilen başarı için tebrik ederim." şeklinde açıklama yaptı.²⁴ Daha sonra ise bin Ladin'in canlı olarak yakalanmamış olması nedeniyle dünyayı suçladı.²⁵ Baskının ertesi günü Pakistan hükûmetinden Amerika Birleşik Devletleri'nin "yetkisi olmayan tek taraflı bir harekât" gerçekleştirdiği ve gelecekte böyle bir şeyin tolere edilmeyeceği yönünde bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığı "Bu olay gelecekte, Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere hiçbir devlet için emsal teşkil edecek bir olay olmayacaktır." açıklamasında bulundu.²⁶

İslam Uleması Cemiyeti (F) lideri Müftü Kifayatullah "Usame bir kahraman..." ve "Büyük Müslüman kahramanları burada, Pakistan'da öldürülmekte. Dış güçlerin topraklarımıza girip burada birilerini öldürmesi Pakistan Ordusu için bir utanç kaynağı." sözlerini kullandı.²⁷ Pakistan Adalet Hareketi lideri İmran Han Pakistan'ın "itibarını ve kendisine olan saygısını kaybettiğini" belirtti ve "Herkesin sormaya başladığı ve şimdiye kadar hiçbir cevabın gelmediği esas soru şu: Amerikalıların Pakistan'a girmesine ve böyle bir harekât gerçekleştirmesine kim izin verdi? Ve Pakistan Ordusu ile onun istihbaratına ne oldu?" şeklinde demeç verdi.²⁸

Eski Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref harekâtı "Amerika'nın topraklarımıza girerek böyle bir müdahalede bulunması bağımsızlığımıza karşı yapılan bir ihlaldir." sözleriyle eleştirdi.²⁹ Baskını "nedensiz bir saldırı" olarak tanımlayan eski Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi hükûmeti eleştirdi ve üst düzey yetkililerden olayla ilgili bir açıklama istedi, Cumhurbaşkanı Zerdari ile Başbakan Gilani'ye istifa çağrısında bulundu.³⁰

YouGov tarafından gerçekleştirilen ve Lahor, Karaçi ve İslamabad'dan "eğitimli" kişilerin katıldığı ankette, katılımcıların %75'i Amerikan kuvvetlerinin böyle bir harekât gerçekleştirmesini onaylamazken %66'sı bin Ladin'in Abbottabad'daki komplekste öldürülmediğine inanmaktaydı.³¹

Çin

Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jiang Yu Usame bin Ladin'in ölümünün "bir kilometretaşı ve uluslararası terörizm karşıtı çabalar için olumlu bir gelişme" olarak niteledi.³² Pakistan'ın bin Ladin'i koruduğuna yönelik iddialar için Çin hükûmetinden "Pakistan hükûmetinin terörizmle savaş konusundaki kararlılığı güvenilir ve bu doğrultuda etkili hareketlerde bulunmuştur." şeklinde açıklama geldi.³³³⁴ Başbakan Vın Ciabao konuyla ilgili olarak Amerikalı yetkililerle gerçekleştirdiği resmî görüşmelerde Pakistan'ın bağımsızlığına saygı gösterilmesi ve ülkenin terörizme karşı savaşta yaptığı fedakarlıkların unutulmaması gerektiğini bildirdi.³⁵

Uluslararası İlişkiler Üniversitesi başkan yardımcısı bin Ladin'in ölümü ve sonrasında yaşananların Pakistan ile Çin arasındaki ilişkileri etkilemeyeceğini öne sürdü.³⁶ Siyasal analist Hasan Askeri de iki ülkenin yakın ilişkilerinin devam edeceğini belirtti.³⁷

Phoenix Television tarafından yaklaşık 500.000 Çin vatandaşının katılımıyla gerçekleştirilen çevrimiçi ankette, katılımcıların %60'ı "ABD karşıtı bir savaşçı" olduğu gerekçesiyle bin Ladin'in ölümününe üzüldüğünü belirtti.³⁸

Hindistan

Başbakan Manmohan Singh memnuniyetle karşıladığı bin Ladin'in ölümü sonrasında "İleri doğru atılan önemli bir adım olarak gördüğüm bu olayı memnuniyetle karşılıyor ve el-Kaide ile diğer terörist gruplara karşı büyük bir darbe indirilmiş olmasını temenni ediyorum. Uluslararası topluluk ve özellikle Pakistan, medeni davranışları tehdit eden ve masum insan, kadın ve çocukları öldüren bu tip grupların faaliyetlerini sonlandırmak için kapsamlı bir şekilde çalışmalıdır." ifadelerini kullandı.³⁹ İçişleri Bakanı P. Çidambaram bin Ladin'in İslamabad yakınlarında saklanmış olmasının, ülkenin teröristler için bir "sığınak" görevi gördüğü yönündeki şüpheleri arttırdığını söyledi. Bu durumun Pakistan'ın "2008'deki Mumbai saldırılarını hazırlayan kişilerin birçoğunu koruduğu" şüphelerini de arttırdığını öne süren Çidambaram, bu kişilerin tutuklanması isteminde bulundu.⁴⁰⁴¹ Dışişleri Bakanı S. M. Krişna bin Ladin'in ölümünü "tarihî" ve "dünya genelinde süren terörizmle mücadelede elde edilen zafer dolu bir kilometretaşı" ifadeleriyle tanımladı.⁴²⁴³ Gucerat Başbakanı Narendra Modi bin Ladin'in ölümünden dolayı duyduğu mutluluğu dile getirirken⁴⁴ Hindistan Halk Partisi'nden de haberin memnuniyetle karşılandığına dair açıklama geldi.⁴⁵ Parti lideri Sushma Swaraj ise "Usame, insanlığın bir numaralı düşmanıydı" ifadelerini kullandı.⁴⁶

Harekâtın ertesi günü Genelkurmay Başkanı V. K. Singh tarafından Hafız Muhammed Said ve Davud İbrahim'e karşı benzer saldırılar düzenlenmesi çağrısında bulunuldu.⁴⁷⁴⁸⁴⁹ Hava Kuvvetleri Başkanı Pradeep Vasant Naik de Hindistan'ın teröristlere karşı saldırı düzenleyecek kapasiteye sahip olduğunu söyledi.⁵⁰

Hindistan'ın çeşitli noktalarında toplanan kalabalıklar, bin Ladin'in ölümü sonrasında kutlamalar gerçekleştirdi.⁵¹⁵²⁵³

Bin Ladin yanlısı faaliyetler

• 2 Mayıs günü Ketta şehrinde, bin Ladin'in öldürülmesini protesto amacıyla, Taliban yanlısı İslam Uleması Cemiyeti-Teorik destekçileri tarafından bir miting düzenlendi. Organizatörlerin ifadesine göre 1.000-1.200, bazı katılımcıların ifadesine göre ise 800 kadar kişinin katıldığı miting, harekâtı protesto etme amacıyla düzenlenen ilk etkinlikti. Protestolar sırasında "Amerika'ya ölüm" sloganları atıldı ve Amerika Birleşik Devletleri bayrağı yakıldı. Partinin kurucusu ve lideri Asmatullah Han, "Bin Ladin, İslam dünyasın kahramanıydı ve şehadete ulaşması sonrasında büyük mücahit makamını da kazandı" ifadesini kullandı.⁵⁴

• Leşker-i Tayyibe lideri Hafız Muhammed Said adına konuşan örgüt sözcüsü Yahya Mücadid, bin Ladin'in "şehadetinin boşa olmayacağını" ve "muhteşem insan" Usame bin Ladin'in dünyadaki Müslümanları güçlendiren ve cesaretlendiren bir kaynak olmaya devam edeceğini söyledi. Örgüt tarafından ayrıca Karaçi ve Lahor'da gıyabi cenaze namazları organize edildi.⁵⁵⁵⁶

• 4 Mayıs'ta Multan'da, yüzlerce kişinin katılımıyla bin Ladin'in öldürülmesini protesto eden bir yürüyüş düzenlendi. Amerika Birleşik Devletleri bayraklarının yakıldığı yürüyüşte katılımcıların taşıdığı pankart ve dövizlerde, bin Ladin'in ölümüyle birlikte yerini almak için "geleceğin Usameleri" olacak birçok figürün ortaya çıkacağı yazılıydı.⁵⁷

• 4 Mayıs'ta Abbottabad'da toplanan 70 kadar Pakistanlı avukat, bin Ladin'i "kahraman" olarak tanımlarken Amerikan karşıtı sloganlar attı. Aynı gün Peşaver'de toplanan 200 kadar Pakistanlı avukat ise bin Ladin için Peşaver Adliyesi önünde namaz kıldı. Avukatlardan biri "Usame Müslümanların kahramanıydı. Dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlar için cihadı sürdürüyordu (...) Usame'nin Abbottabad'da olduğuna dair şüphelerim olsa da kendisi bizim kahramanımızdı ve her zaman da kahramanımız olarak kalacak." ifadelerini kullandı.⁵⁸ Peşaver'deki etkinliği organize eden Gül Nabi, "Bin Ladin bir şehittir ve bu namazın kılınması için daha önce hiçbir yer belirlenmemişti. Bu bir farz-ı kifayedir ve biz de, Abbottabad'da öldürülen tüm şehitlerimiz için cenaze namazı kıldık." dedi. Namaz sonrasında topluluk Amerikan katşıtı sloganlar attı.⁵⁹

• 6 Mayıs'ta Ketta'da, ülkedeki İslamcı partilerden Cemaat-i İslami tarafından bin Ladin için bir miting organize edildi. Mitingde konuşan parti üyesi Abdulkadir Lumi, "Usame'nin Müslümanlar için yaptığı hizmetler hiçbir zaman unutulmayacak" ifadelerini kullanırken "Kendisi Amerika'ya meydan okudu ve tüm dünyadaki Müslümanların uyanmasını sağladı. Bu mitingle ona olan borcumuzu ödüyoruz." dedi. Parti üyelerinden Hafız Fazıl Bareç yaptığı konuşmada, "Bir Usame şehit edildi, şimdi ise binlerce Usame doğacak çünkü kendisi, Müslüman karşıtı kuvvetlere karşı kişilerden bağımsız hareket eden bir hareket yarattı (...) Amerika önce Usame'yi şehit etti, sonra ise cenazesine hakaret etti (...) Amerika ve müttefiklerine karşı yürütülen cihat devam edecek." sözlerini kullanmıştı. Mitingde ayrıca Amerika Birleşik Devletleri bayrağının yakılırken "çok yaşa Usame" sloganları da atıldı.⁶⁰

• 6 Mayıs'ta Kuçlak'ta, İslam Uleması Cemiyeti-Fazlurrahman tarafından bin Ladin'e destek amacıyla bir miting düzenlendi. 500 kadar katılımcının olduğu etkinlikte konuşma yapan parti üyesi Abdullah Sittar Çişti, "Amerika, Usame bin Ladin'in ölümünü kutluyor; ancak bu geçici bir kutlama. Usame2nin şehir etilmesi sonrasında milyarlarca, trilyonlarca Usame doğacak" ifadelerini kullandı.⁶¹

• 7 Mayıs'ta, bazı dinî oluşumlar ile ve dinî-siyasi partiler tarafından Pencap eyaletindeki farklı şehirlerde, cuma namazı çıkışında birtakım protesto gösterileri ile mitingler düzenlendi. Etkinliklerin amacı Amerika Birleşik Devletleri'nin ülkeye yaptığı müdahalelerin artması, insansız hava aracı saldırıları ve bin ladin'in ölümüyle sonuçlanan harekâttı. Cuma namazı öncesinde verilen vaazlarda terörizmle savaşın esasen İslam ve Müslümanlarla savaş olduğundan bahsedilerek ortak düşmana karşı savaşmak için İslam ülkelerinin birleşmesi gerektiğinden bahsetti.⁶²

• 2 Mayıs'ta, Doğu Kudüs'teki Silvan semtinde toplanan onlarca Filistinli Arap, bin Ladin lehine gösteri düzenledi. Bazı katılımcıların, bölgeye sevk edilen İsrailli polislere taş atmasıyla iki taraf arasında arbede yaşandı. Olaylar sonunda yalanan veya tutuklanan biri yoktu.⁶³

• 2 Mayıs'ta, Gazze'deki Gazze İslam Üniversitesi önünde toplanan 25 kadar el-Kaide sempatizanı ile bin Ladin karşıtı olduklarını belirtmelerine rağmen Amerikan kuvvetlerinin kendisini öldürmesine sinirlenen öğrenci, bin Ladin lehinde gösteri düzenledi.⁶⁴

• 7 Mayıs'ta, Gazze'de toplanan onlarca Selefi, bin Ladin'in öldürülmesini protesto etti. "Seni uyarıyoruz Amerika, seni uyarıyoruz Avrupa" sloganı atan topluluk, "Hepimiz Usame'nin askerleriyiz" ve "Usame içimizde yaşıyor" gibi yazıların bulunduğu pankartları taşımaktaydı. Protestolar, Hamas'a bağlı emniyet güçlerinin müdahalesiyle sonlandırıldı.⁶⁵

• 3 Mayıs'ta, 1.000 civarında kişinin katılımıyla başkent Hartum'da bin Ladin yanlısı gösteri düzenlendi. Bin Ladin için gıyabında kılınan cenaze namazı sonrasında konuşma yapan birtakım Sünni Müslüman vaizler, konuşmalarında bin Ladin'i övücü ifadeler kullandı. Etkinlikte ayrıca "Amerika'ya ölüm" ve İsrail karşıtı sloganlar atılmış, İslam ülkeleri için birlik çağrısı yapılmıştı.⁶⁶

• 6 Mayıs'ta, Britanyalı Müslümanlar ve Haçlılara Karşı Müslümanlar tarafından Londra'daki Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği önünde organize edilen etkinlikte bin Ladin gıyabında cenaze namazı kılındı. Topluluğun büyükelçilik binasına girmeye çalışmasıyla polis göstericilere müdahale etti. Etkinliği organize eden Anjem Choudary, bin Ladin'in ölümüne tepki olarak 7 Temmuz 2005 Londra saldırılarına benzer bir saldırı olabileceğini öngördü.⁶⁷

• 6 Mayıs'ta, Surakarta'da toplanan ve kendilerine el-Kaide (İsrail ve Amerikan Hâkimiyeti Karşıtı İttifak) adını veren 60 kadar erkekten oluşan grup, bin Ladin'in ölümünü protesto etti ve intikamının alınacağını söyledi.⁶⁸

• 6 Mayıs'ta, ayrılıkçı Tüm Partiler Hürriyet Konferansı lideri Seyid Ali Şah Geylani önderliğinde, Srinagar ilçesinin Batmaloo kasabasındaki camide bin Ladin'in gıyabında cenaze namazı kılındı. Keşmir'deki Pulwama, Bijbehara ve Baramulla'da da bin Ladin için özel dualar edildi. Namaz sonrasında Amerika Birleşik Devletleri karşıtı sloganlar atılırken, polisle göstericiler arasında arbede yaşandı.⁶⁹

• 6 Mayıs'ta, Kahire'deki el-Nur Camii'nde cuma namazı için toplanan 200 kadar Selefi, namaz sonrasında, emniyet birimlerince yapılan engelleme girişimlerine karşın bin Ladin için gıyabında cenaze namazı kıldı.⁷⁰

• 6 Mayıs'ta, İstanbul'daki Fatih Camii'nde kılınan cuma namazı çıkışında toplanan yaklaşık 500 kişilik kalabalık, bin Ladin'in öldürülmesini protesto etti. Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail aleyhine slogan atıp Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve İsrail bayraklarını yakan grup, sonrasında bin Ladin için gıyabi cenaze namazı kıldı.⁷¹⁷²

Kaynakça

Orijinal kaynak: usame bin ladin'in ölümüne gelen tepkiler. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩
58. ↩
59. ↩
60. ↩
61. ↩
62. ↩
63. ↩
64. ↩
65. ↩
66. ↩
67. ↩
68. ↩
69. ↩
70. ↩
71. ↩
72. ↩

Kategoriler